“Abla”nın Vietnam, Kamboçya, Laos Gezisi 12

7 Şubat 2018 Çarşamba sabahı keşişler geçidini yine izlemek isteyen “abla” ile kardeşi hayâl kırıklığına uğrar, meğer bu sabah 06:20’de geçmişler ama gruptan, bir gün önce kaçırmış olanlar bu sabah geçişi yakalayabilmiş.

Kalın giyimle pekâlâ açık havada havuz başında yapılabilen kahvaltı sonrası 8:30’da şehir turuna çıkan grup, günlerdir 15 derece civarında seyreden havanın 28 dereceye çıkmasının beklendiğini öğrenir.

İlk iş şehir postanesine uğrayan grup tenha bankodan alıp pulladıkları “abla”nın kızına ve küçük kız kardeşlerine yolladıkları –biri keşişlerin geçişi konulu, ülkeye dönüşlerinden bir hafta sonra adrese ulaşan- kartları özenle kutuya atarlar.

Şehir bir Avrupa kenti gibi, adım başı ATM’ler, döviz büroları, çamaşır yıkama (1 kg=10.000 Lak) dükkânları.

Saray bahçesinde kurucu kralın heykeline bakan merdiven başlarını kırık yeşil cam mozaikli çok başlı iki ejder tutmakta. Ganj’ın doğuşu konulu kabartmayla süslü yeşil, altın cephe ardında yer alan som altın Prabang Budası, “her yıl bir kez yıkanır ve halkın arasında gezdirilir.”

Saraya giriş kuralları sıkıdır: “Ayakkabı çıkacak, bel çantasını geçen büyüklükte çantalar, fotoğraf makinesi bırakılacak, telefonlar kullanılmayacak…”

Saray 1904 Fransız yapımı; alınlıktaki üç başlı fil, üç kraliyet, üç ayrı başkent anlamında. Konuk odası, Fransız ressam Alix de Fautereau 1930, imzalı, köy yaşamı, pazar, rahipler, manastır vs. konulu duvar resmi ile süslü. Kralın küllerini barındıran kap, fil eğeri, kralın tahtırevanı, iki kişinin omuzda taşıdığı 50 kg bronz döküm seremoni davulu, prensesin 50 kg altın Luang Prabang Buda’sı ile kente gelişinin resmi, farklı renkte giysilerle farklı grupların yaptığı kayık sporu, savaş, Vienten’den göç sahnesi, tac, taht, kılıçlar, muska taşı, festival başlıkları, altın kaplamalı ayakkabılar, Çin’den hediyeler, manastırın öyküsünü anlatan stel; bordo duvarlar üzeri kırık ayna, cam mozaik bezemeli. Khmer Kütüphane, çalışma odası, yatak odası, lake kaplar, kraliçenin altın, gümüş işli eteği, kralın yatak odası, -bitişikteki eşinin oda kapısını çalıp geçiyor-, şapkalar, kraliçenin Paris’ten alınmış ayakkabılı elbisesi, nişanlar, şimdilerde müzik aletlerinin sergilendiği çocukların oyun odası, yiyeceğin zehirli olup olmadığını test edebilen gümüş yemek takımları, kraliyet mücevherleri, kraliçenin –teknedeki gibi üçgen prizma yastıklı- tahtı, aile resimleri, Ho Şi Minh’in Lao’lu bir sanatçıyla dansı fotoğrafı, tek parça fildişinden oyulma iç içe 5 parçalı  figürin…

Bahçede, atla çekilen stupalı kayık gibi araba maketi, sürat motoru, Jeep, Citroen, Edsel, Lincoln Continental kraliyet taşıtları, Buda’nın dolaştırıldığı tahtırevanlar.

Grubun bahçede altında oturduğu meyve yüklü ağaç Tamarind. Bir yanda her yıl 15 gün sessizlik meditasyonu için ormanda kalan -kamuflaj amaçlı- yeşil giysili bir grup keşiş…

Kapıda minik kafeslerde satılan kuşlar “azat” amaçlı. Bir yanı Fransız, diğer yanı Lao evleri sıralı caddede temizlenip köpük kaplara konmuş sıkıca şeffaf malzemeyle sarılmış rengârenk meyve öbekleri başındaki satıcılardan alınan hurmagiller tadılır. Yosun üzerine sarımsak, susam, domates yufkası 1 USD. Bir dede su içirmek için durdurduğu arabası içindeki torununu gezdirmekte.

Hava kökleriyle gölgeli, bol çiçekli bitkili bahçelerinin kapılarına motosikletler dizili pansiyonlar, spa’lar, bir kumaş baskı atölyesi ile sakin, mutlu huzurlu, “abla”nın “burada yaşayabilirim” diye düşündüğü çok güzel sokak, Heritage Luang Prabang bahçesi önünde kesintiye uğrar.

Altta hayvanların barındığı, Lao sütunları üzerinde geniş taraça ardındaki yaşam alanlarıyla geleneksel ev. Ağaçlarda asalak orkideler, geriden üç ülke içinde “abla”nın en beğendiği Lao müziği.

Bir kapı ile altın boyalı bol Buda’lı başka bir avluya geçilir. T-shirt’ünün göğsünde “I am Who I am Fashion is wears” yazılı Vahn “aile toplantılarında anne baba beklenir, iyi dilekler sunulduktan sonra beraber yemek yenir” der. “Buda’nın meditasyondaki duruşlarının anlamları farklıdır, Pazartesi ayakta durur elleri savaşa, kötülüğe dur der; Cumartesi Buda’sı, çok başlı yılan Naga’nın yağmurdan koruduğu Buda’dır; Pazar, halka hitap eder. Ellerinin çapraz duruşu, yağmuru çağırışı, Dünya’yı gözetişi birbirinden farklıdır… Günde sadece iki kez yemek yiyen keşişler, 12.00’de çan çalarak duyuru yaparlar, yemek gelmezse, manastırın parası vardır, satın alırlar.” 1998-2006 arası manastırda eğitim görmüş Vahn, ‘15 yaşında zorunlu olarak ayrıldığını’ anlatırken, motosikletli genç bir kız avluya girer, indirdiği yiyecek kaplarını arka tarafa götürür.

Arka sokak önceki gibi kuş sesleriyle bahçeler, hafif odun ateşi kokusu, salkım saçak çamaşırlarıyla çamaşırhane, arada children’s cultural center, huzur… Traditional Story Telling Theatre ise, Ramayana ve Mahabharata’daki hikâyelerin müzik eşliğinde anlatıldığı geleneksel mekân.

Mekong boyunca yürüyen grup kahve ve Bambu Köprü’yü görmek için, nehre bakan taraçada mola verir. Aşağı inenler, nehri hiç güven vermeksizin sallanarak kat eden bambu köprü geçiş ücretini yaşlı kadına öder, karşıya yürürler. Diğer uçta da biletsiz geçilmez tarzı uyarı bulunan küçük bir tabela vardır. Geçişler bolca fotoğraflanır, grup toparlanır.

“Yeniden Luang’a gelirseniz uzun yaşam ve talihle ödüllendirileceğinizi” söyleyen Vanh’ın da eğitim aldığı manastıra gidilirken, soru üzerine grup rehberi, tek bir firmanın organize ettiği geziyle ilgili bilgi aktarır: “Son Doong Mağarası*, içi altmış katlı bina hacminde, gece de konaklanılan bir yer.”

Ana mabedi 1512’de inşa edilen bahçesinde ağaçlar altındaki banklarda safran sarısı, turuncu harmanili keşişlerin oturduğu Vat Visounnarath Manastırı gezilmeye başlanır. Bir ağaç altında Buda ile saçlarından Ganj doğan Vişnu heykelleri… Vahn eski odasının yerini gösterir; ‘anne babası tarlada, eşi memurmuş, ekonomik durumu elverseymiş ilâhiyat eğitimini devam ettirmek istermiş. İngilizceyi manastırda akşam okulunda öğrenmiş.’

Bahçede karpuz biçimli stupa, çevrede onlarca Buda…

Havaalanı girişinde Vahn’la vedalaşan grup, küçük sevimli mekâna dağılır. Üst katta yarı açık bahçede kumanya Lao öğle yemeğini yiyip Lao kahvelerini içenler çok geçmeden bir araya gelir, aktarma amacıyla Thailand Bangkok’a gitmek için 14:40’ta havalanırlar.

Göçmen kağıtlarını doldurmaya kalmadan 15:50’de inerler. “Abla” tabelada okuduğu, yaşlı, çocuk, özürlü, hamileleri kayıran; (Bangkok Havaalanı Priority Line: Senior Citizen (70), Whellchair, Pregnant, Child) anlayışı çok beğenir. Geniş ve uzun bir demon ve tanrıların tuttukları ejderha/yılan sağma düzenlemesi yolcuların pek çoğunca şakır şakır fotoğraflanmakta. 

22:45’te ülkeye doğru havalanana dek, çeşitli şekilde zaman geçirmeye dağılanlardan ayrılan “abla” küçük grubu, 11 saatten fazla sürecek yolculuğu göz önüne alıp, katın dip kısmında bulduğu Express Spa’da 21 USD’a, 30’ ayak masajı yaptırır.

Dolar kabul etmeyen Starbuck’s'ta içtiklerini (450.000 Baht) kartla ödeyen küçük grup, uluslar arası zincir kahvecinin bu tavrına akıl erdiremez.

Gelirken de Türk Havayolları ile uçtuklarından, bitiremediği eğlenceli Küçük Esnaf filminin son yirmi dakikasıyla, Jo Nesbo romanından filme uyarlanmış, Charlotte Gainsboroug’nun oynadığı Kardan Adam ve Frances Mc Dormand’lı Oscar adayı Üç Billboard’ı izleyen “abla”, pek az uyur. Kahvaltı servisinden sonra, inişe yarım saat kala, üzerini İstanbul hava şartlarına göre bir kat kalınlaştırır.

Sabah karanlığında iner inmez, yaşamlarının iki haftasını gönül hoşluğuyla bir arada geçirmiş grup değişik yönlere yollanmak üzere birbiriyle biraz hüzünle, hızla vedalaşır.

İlk olarak kendisini bırakacak olan araçta, “abla” dörtlüsü, çoktan gelecek günlerle ilgili programlar yapmaya başlamışlardır bile.

Luang Prabang Saray görselleri:
https://www.google.com.tr/search?q=luang+prabang+saray%C4%B1+g%C3%B6rselleri&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwjM8LOftITaAhWCIpoKHbghCjQQsAQIJg&biw=916&bih=515

Luang Prabang Bambu Köprü görselleri:
https://www.google.com.tr/search?q=bamboo+bridge+luang+prabang&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwi_ytKlt4TaAhWL3SwKHWl6AIQQsAQILg&biw=916&bih=515

Lao Müziği: https://www.last.fm/tr/tag/laos

*Son Doong Mağarası hakkında:
https://onedio.com/haber/ucu-bucagi-olmayan-magara-son-doong--472728